नेपालको वनमा निबन्ध

नेपाल धेरै जङ्गल भएको सुन्दर देश हो । यी वनहरू हरियो र रूखहरू, बोटबिरुवाहरू र जनावरहरूले भरिएका छन्। मानिसहरू शान्त र ताजा हावाले भरिएको हुनाले जंगल घुम्न मन पराउँछन्। नेपालका वनहरू सबै जीवित प्राणीका लागि महत्त्वपूर्ण छन्। तिनीहरूले आश्रय, खाना, र स्वच्छ हावा प्रदान गर्छन्, तिनीहरूलाई प्रकृतिको बहुमूल्य अंश बनाउँछन्।

नेपालको जङ्गलमा अग्ला रुखहरू छन् जसले चराचुरुङ्गी र जनावरहरूलाई छाया र घर दिन्छ। हिरण, बाघ र बाँदर जस्ता धेरै जनावरहरू जंगलमा बस्छन्। रुखमा चराहरूले मीठो गीत गाउँछन्। वन प्राकृतिक सौन्दर्य हेर्नको लागि एक अद्भुत ठाउँ हो। यी वनहरूमा विभिन्न प्रकारका बोटबिरुवाहरू पाइन्छन्, जसले तिनीहरूलाई जीवन शैलीमा धनी र विविध बनाउँछ।

मानिसहरूले धेरै तरिकामा वन प्रयोग गर्छन्। घर र फर्निचर बनाउन काठ लिन्छन् । कतिपय रूखले फल दिन्छन्, कतिपय बोटमा औषधि हुन्छ। गाउँलेहरू आगो बाल्न सुक्खा पात र हाँगा जम्मा गर्छन्। वन सबैका लागि धेरै उपयोगी छ। किसानहरूले जनावरहरूलाई खुवाउनका लागि पात र हाँगाहरू पनि प्रयोग गर्छन्, र केही मानिसहरूले जीविका कमाउन वन उत्पादनहरू बेच्छन्।

नेपालमा विभिन्न किसिमका वनहरू छन् । कतिपय जङ्गलहरू चिसो छन् भने केही तातो छन्। पहाडमा पाइन रूखहरू छन्। तराई क्षेत्रमा अग्लो सालका रुखहरु छन् । जङ्गल मौसमसँगै बदलिन्छ र नेपाललाई सुन्दर बनाउँछ । मध्य पहाडहरूमा जङ्गलको मिश्रण छ, जहाँ धेरै प्रकारका रूखहरू र बोटबिरुवाहरू एकसाथ बढ्छन्।

जंगलले हामीलाई सास फेर्न ताजा हावा दिन्छ। तिनीहरू फोहोर हावा लिन्छन् र हावा सफा गर्छन्। यसले मानिसहरूलाई स्वस्थ रहन मद्दत गर्छ। जङ्गल नभएको भए हावा ताजा हुँदैन र बाँच्न गाह्रो हुने थियो। जङ्गल नजिकै बस्ने मानिसहरूले ताजा र चिसो हावा महसुस गर्छन्, जसले तिनीहरूलाई खुसी र आरामदायी रहन मद्दत गर्छ।

जङ्गलले पनि वर्षा ल्याउँछ। जब त्यहाँ धेरै रूखहरू हुन्छन्, बादलहरू जम्मा हुन्छन्, र वर्षा हुन्छ। वर्षा बोटबिरुवा, जनावर र मानिसहरूको लागि महत्त्वपूर्ण छ। यसले बाली उब्जाउन मद्दत गर्छ र नदीहरूलाई पानी भरी राख्छ। जङ्गल नभएको भए कम वर्षा हुने थियो र सबै सुख्खा हुने थियो। यसले प्रकृतिको सन्तुलनका लागि वन कति महत्वपूर्ण छ भन्ने देखाउँछ।

नेपालको जंगलमा धेरै जंगली जनावरहरू बस्छन्। एकसिङ्गे गैंडा जस्ता केही जनावरहरू धेरै विशेष हुन्छन्। नेपालमा मात्र पाइन्छ । बाघ, हात्ती र चितुवा पनि गहिरो जंगलमा बस्छन्। जंगल उनीहरूको घर हो, र उनीहरू त्यहाँ सुरक्षित महसुस गर्छन्। यी जनावरहरूलाई बाँच्नको लागि वन चाहिन्छ, किनकि तिनीहरू खाना र आश्रयको लागि रूखहरू र बोटबिरुवाहरूमा निर्भर हुन्छन्।

नेपालका विभिन्न देशबाट पर्यटक वन हेर्न आउने गरेका छन् । तिनीहरू राष्ट्रिय निकुञ्जहरूमा जान्छन् र जनावरहरू हेर्छन्। धेरै मानिसहरु बंगाल बाघ र गैंडा हेर्न मन पराउँछन्। पर्यटकको पैसाले नेपाली जनता र वनलाई सहयोग गर्छ । यसले स्थानीय मानिसहरूका लागि रोजगारी सिर्जना गर्न मद्दत गर्दछ, र यसले वन संरक्षण परियोजनाहरूलाई पनि अनुदान दिन्छ।

मानिसहरूले धेरै रूखहरू काट्नु हुँदैन। जब रूखहरू काटिन्छ, जनावरहरूले आफ्नो घर गुमाउँछन्। जमिन पनि सुख्खा हुन्छ, माटो पनि बग्छ। यो वातावरणको लागि राम्रो होइन। हामीले जंगलको ख्याल गर्नुपर्छ। ठूलो संख्यामा रूख काट्दा वन फँडानी हुन्छ, जसले बाढी र पहिरो जस्ता धेरै समस्या निम्त्याउन सक्छ।

वन संरक्षणमा सरकार र जनता मिलेर काम गर्छन् । उनीहरूले नयाँ रुख रोप्छन् र अवैध रूपमा रुख काट्ने काम रोक्छन्। धेरै गाउँमा मानिसले सामुदायिक वन बनाउन थालेका छन् । तिनीहरू रूखहरूको हेरचाह गर्छन् र जङ्गललाई बुद्धिमानीपूर्वक प्रयोग गर्छन्। यी प्रयासहरूले वनहरू बढ्न र भावी पुस्ताहरूका लागि सुरक्षित रहन मद्दत गर्छन्।

नेपालका कतिपय वन राष्ट्रिय निकुञ्जको हिस्सा हुन् । चितवन राष्ट्रिय निकुञ्ज र बर्दिया राष्ट्रिय निकुञ्ज प्रसिद्ध छन् । यी पार्कहरूले जंगली जनावर र रूखहरूको संरक्षण गर्छन्। मानिसहरूले त्यहाँ जनावरहरूलाई हानि गर्न सक्दैनन्, र यसले प्रकृतिलाई सुरक्षित रहन मद्दत गर्दछ। सगरमाथा राष्ट्रिय निकुञ्ज र मकालु बरुण राष्ट्रिय निकुञ्जले पनि वन संरक्षणमा ठूलो भूमिका खेल्छन्।

बालबालिकाले पनि वन संरक्षणमा मद्दत गर्न सक्छन् । जङ्गलमा फोहोर फाल्न हुदैन । तिनीहरू रूख रोप्न सक्छन् र अरूलाई रूखहरू बचाउन भन्न सक्छन्। सानो प्रयासले पनि वनलाई हरियाली र सुन्दर बनाउन मद्दत गर्छ। विद्यालयहरूले विद्यार्थीहरूलाई वनको महत्त्व र तिनीहरूलाई कसरी सुरक्षित राख्ने भनेर सिकाउन सक्छन्।

वनले हामीलाई शान्ति र सुख पनि दिन्छ। जब हामी जङ्गलमा हिंड्छौं, हामी ताजा महसुस गर्छौं। चराचुरुङ्गीको आवाज र चिसो हावाले हामीलाई खुसी बनाउँछ। त्यसैले मानिसको दिमाग र स्वास्थ्यका लागि वन धेरै महत्त्वपूर्ण छ। धेरै मानिसहरु प्रकृतिको आराम र आनन्द लिन जंगलको भ्रमण गर्छन्, उनीहरुलाई शान्त र आनन्दित बनाउँछ।

धेरै वन भएको नेपाल भाग्यमानी हो । यी वनहरू प्रकृतिका वरदान हुन्। मानिसहरूले सधैं उनीहरूको हेरचाह गर्नुपर्छ र तिनीहरूलाई बुद्धिमानीपूर्वक प्रयोग गर्नुपर्छ। यदि हामीले हाम्रो वनको संरक्षण गर्यौं भने, हाम्रो भविष्य राम्रो हुनेछ। प्रकृतिको सन्तुलन वनमा निर्भर छ, त्यसैले यसलाई सुरक्षित राख्न सबैले सहयोग गर्नुपर्छ।

वनले नेपाललाई सुन्दर बनाउँछ । हरिया रुख र ताजा हावाले सबैलाई खुसी बनाउँछ। जनताले वनलाई माया र सम्मान गर्नुपर्छ । यदि हामीले हाम्रो जंगलको हेरचाह गर्छौं भने, तिनीहरूले हाम्रो हेरचाह गर्नेछन्। तिनीहरूले हामीलाई खाना, पानी, र सफा हावा प्रदान गर्छन्, जसले सबैको लागि जीवन राम्रो बनाउँछ।

सबैले धेरै रुख रोप्नुपर्छ र धेरै रुख काट्न बन्द गर्नुपर्छ । हामी सबैले सहयोग गरे नेपाल हरियाली र जीवनले भरिपूर्ण रहनेछ । हामी सबैले राम्रो भोलिको लागि हाम्रो वनलाई माया र संरक्षण गर्ने वाचा गरौं। हरियाली नेपालले भावी पुस्ताका लागि सुरक्षित र सुन्दर वातावरण सुनिश्चित गर्नेछ।

Watch Video